Sư phụ Tôn dời ấm trà tử sa và cái radio từ trên ghế con xuống đất, để cho Kiều Vũ bày đĩa dưa hấu lên đó. Thẩm Hiểu Quân khiêng tới một cái ghế dài cho mẹ Kiều và Kiều Vũ ngồi, rồi tiện tay bốc miếng dưa định đi, mẹ Thẩm liền gọi lại: “Đi xách một bao khoai tây với nho khô xuống đây.”
“Con nghe Kiều Vũ nói có một đứa em gái từ Tân Cương tới.”
Mẹ Kiều quay nhìn Lương Ly, đưa mắt dò xét: “Nhìn qua là biết liền bên đó đưa qua, đen thui lại ốm nhom. Muốn cho nó trắng trẻo tươi tắn, ít ra cũng phải nuôi cho hai năm mới ra người được.”
Bà không khỏi đưa tay sờ má mình: “Hồi trước con qua Tân Cương, da trắng như sữa, giờ về đây bảy tám năm rồi, mẹ Thẩm à, dì coi, nhám nhúa hết, chẳng còn chút bóng bẩy nào.”
Sư phụ Tôn phì phì nhổ hạt dưa, giọng lúng búng: “Bà cũng phải coi lại mình bao nhiêu tuổi rồi, còn so với hồi mười tám thì so sao nổi!”
“Ông nói cái chi?” Mẹ Kiều nghe không rõ, nhíu mày hỏi. Mẹ Thẩm vội vàng đỡ lời: “Con vẫn còn trắng, cả xóm này không ai hơn con đâu.”
Mẹ Kiều vẫn cười buồn bã: “Quay về được nữa đâu.”
Gió lùa ngang hành lang, thổi rối mấy lọn tóc quăn bên tai, bà chậm rãi vuốt hết ra sau vành tai. Trên cây sào phơi đồ, vầng trăng lơ lửng treo.
Thẩm Hiểu Quân xách bao đồ đi tới, bà nhận lấy, cười bảo: “Nặng ghê!”
Bà xé miệng bao, lấy ra một củ cầm lên cân nhắc, cười nói: “Đất cát bên Tân Cương trồng ra khoai tây củ nào củ nấy bự chảng, bùi bở, ở Thượng Hải ăn không có.”
Rồi lại bốc nắm nho khô bỏ vào miệng, gật gù: “Nho khô ngon nhứt là phải khô, bữa vô Thực phẩm số Một mua nho khô, cầm dính nhơn nhớt, ăn vô miệng thì chua lét. Mai sáng nấu cháo lỏng, bỏ vô một nhúm là vừa.”
Mẹ Thẩm hạ giọng: “Con thèm ăn thì cũng dễ thôi, biểu ba của Kiều Vũ gửi về ít là được mà.”
Mẹ Kiều khẽ thở dài: “Ly dị rồi, còn làm phiền gì nữa. Huống hồ con nghe mấy đồng nghiệp cũ ở Tân Cương nói, ông ấy còn tái hôn rồi!”
Mẹ Thẩm nói: “Dì nhớ năm 77 cả nhà con cùng nhau về thăm quê, nó cao ráo, tính tình lại hiền, còn biết điều, lo phụ giúp con một tay trong ngoài, các thím các bác đều thấy hết, người tốt vậy mà sao lại ly dị chớ?”
Mẹ Kiều cúi đầu, giọng nhỏ hẳn xuống: “Cái này con chỉ nói thật với dì thôi, ngay cả em ruột con cũng không kể, đắng cay thì tự nuốt vô bụng. Theo chính sách, hoặc là con quên mình vốn người Thượng Hải, cùng ông ấy với Kiều Vũ sống một đời ở Tân Cương. Hoặc là con bỏ cha con họ, quay về thành phố làm việc, lúc đó mẹ con thư này nối thư kia kêu con về thế chỗ công việc cho bà ấy. Dì nói coi, con lựa chọn làm sao? Con lớn lên ở Thượng Hải, quen cuộc sống nơi thành phố lớn, ở Tân Cương, gió cát, mưa đá, bão tuyết, muỗi mòng cắn chết người, con lại không ăn được thịt bò thịt cừu, trong nhà máy dệt làm ca kíp ba, mười mấy năm trời…”
Giọng bà càng nói càng thấp, gần như chỉ còn thì thầm: “Con với ông ấy tình cảm sâu đậm, thiệt đó, ai nấy đều hâm mộ. Lúc con quyết dắt Kiều Vũ về Thượng Hải, hai người ôm nhau khóc suốt một đêm, như là sinh ly tử biệt vậy. Nhưng hết cách rồi, về Thượng Hải mới là đời con muốn, mà còn có Kiều Vũ, bất kể sao con cũng phải đem về. Mới về đây cũng khó lắm, nó không nhập hộ khẩu, không có tem phiếu, học hành cũng không vô được. Nhờ mấy thằng em giúp, cắn răng mà chịu, may nhờ mấy năm nay chính sách nới ra, có thể cho học tạm ở trường, nhưng trường trọng điểm thì vẫn vô không nổi, chỉ đành chờ, chờ nó đủ mười sáu tuổi, nhập khẩu xong con mới thở phào được. Mấy lời này con không dám nói với ai, sợ người ta khinh con bỏ chồng bỏ con, ích kỷ vô tình. Nhưng thiệt ra con cũng khổ!”
Mẹ Thẩm nắm tay bà, an ủi: “Con cũng đừng ôm gánh nặng trong lòng. Thượng Hải đi Tân Cương thanh niên chi viện mấy trăn ngàn người, gần như nhà nào cũng có, ai mà không muốn về lại thành phố. Đây là lựa chọn của con, không có đúng hay sai, mấy dì mấy bác hiểu, chính phủ cũng hiểu, bằng không chính sách sao mà năm nào cũng nới. Đừng suy nghĩ nhiều nữa, Kiều Vũ cũng giỏi giang, nghe nói thi cuối kỳ đứng nhất lớp phải không?”
Mẹ Kiều nước mắt rưng rưng, nói: “Con chỉ dặn nó một câu thôi, ở Thượng Hải không có hộ khẩu, không có tem phiếu, không có nhà, không có học bạ, là một đứa nhỏ Tân Cương lạc loài giữa Thượng Hải. Nó với Trần Hoành Sâm bọn nó là hai thế giới khác biệt, tụi nó có thể không cần nỗ lực, có thể ăn chơi tiêu xài, tương lai chẳng phải lo, nhưng nó thì không được. Nó tay trắng, nó phải lấy chỗ chết mà sinh, phải tự mình gầy dựng tiền đồ, mới có chỗ đứng ở cái thành phố này.”
“Con nói nặng quá rồi đó!” Mẹ Thẩm không đồng ý: “Kiều Vũ còn nhỏ, con đừng ép nó áp lực quá lớn.”
“Không có áp lực thì không có động lực!” Mẹ Kiều còn định nói thêm, nhưng chợt thấy Trần Hoành Sâm xách cái nồi nhôm hai quai bước tới, mẹ Trần ôm một chồng chén muỗng theo sau, giọng oang oang gọi: “Chè bạch quả bách hợp tuyết nhĩ đây, lại ăn, lại ăn nào!”
Mẹ Kiều cười gượng gạo, hơi khó chịu: “Bà ấy lúc nào cũng muốn hơn thua với con, con đãi dưa hấu thì bà ấy đãi chè bạch quả bách hợp tuyết nhĩ, nhất định phải hơn con một bậc mới chịu.”
Bà lẩm bẩm một mình, mẹ Thẩm giả vờ không nghe.
Lương Ly ngồi sát bên Kiều Vũ, cô cắn một miếng dưa hấu, chê: “Không ngon bằng dưa ở Tân Cương, dưa bên đó ruột đỏ ngọt lịm, nhiều nước, hột đen đem phơi nắng còn ăn được nữa.”
Kiều Vũ chống tay lên mép ghế dài, thấy mẹ Kiều và mẹ Thẩm nói chuyện rôm rả, lúc này mới nghiêng đầu nhìn cô, khẽ nói: “Còn có dưa lưới Hami nữa, ăn xong dính ngọt nhơn nhớt, mấy ngón tay năm ngón mở không ra.”
Lương Ly phấn khởi hẳn, cười hí hửng hỏi: “Anh cũng từng ở Tân Cương hả?”
“Ừm!” Kiều Vũ nói: “Em ở chỗ nào của Tân Cương? Anh ở Nông đoàn Sư đoàn Bảy, Khu Quỳ Truân.”
Lương Ly đáp: “Em ở Nông đoàn Sư đoàn Mười, Bắc Truân, cũng gần nhau lắm.”
Hai đứa nói lúc này, giọng điệu đầy tự hào, như hai vị thủ trưởng xa cách nhiều năm nay lại gặp lại, tự dưng toát ra một loại nghi thức trang trọng.
Kiều Vũ lại hỏi: “Em có còn quay về nữa không?”
Lương Ly chắc nịch: “Có chớ! Chú Lưu mấy bữa nữa tới rước em về.”
Kiều Vũ nghĩ một hồi, rồi nói: “Anh nhờ em một chuyện được không?”
Thấy cô gật đầu, cậu mới mở miệng: “Anh viết cho ba một bức thư, còn có nhiều giấy khen nữa… mẹ không cho anh gửi, em có thể mang về giúp, giao lại cho ông ấy được không?”
“Được chứ!” Lương Ly vỗ ngực: “Anh yên tâm đi! Em nhất định làm được.”
Kiều Vũ rõ ràng cũng rất vui, cười hỏi: “Thượng Hải giờ nóng dữ lắm rồi, bên Tân Cương chắc mát mẻ chớ?”
“Không tính là mát đâu.” Lương Ly nói: “Anh quên rồi sao, lúc này chính là buổi sáng mặc áo bông, buổi trưa mặc sa mỏng, ngồi quanh bếp lửa mà ăn dưa hấu đó. Nhưng trên đồi cỏ đuôi chó, hoa mìn, hoa loa kèn, hoa mặt trời đều nở hết rồi, châu chấu nhảy loạn, bướm bay khắp nơi, sẻ thì nhiều nhất, lại chẳng sợ người, ngốc nghếch ghê.”
Kiều Vũ ngẩng đầu nhìn vệt trời hẹp hắt kia, Lương Ly liền nói: “Có gì hay ho đâu mà coi! Đêm ở Tân Cương, sao đầy trời, dày đặc, lại gần lắm, như chụp trên đầu vậy đó. Ba em chỉ cho em coi Bắc Đẩu thất tinh, y hệt như…”
Cô vừa nói vừa nhìn thấy Trần Hoành Sâm mở nắp nồi nhôm nhỏ, dì Trần cầm cái vá dài trên tay, liền chỉ qua đó: “Đó đó, chính là hình dạng như vậy đó!”